Phân loại van bi điều khiển điện: ON/OFF và Tuyến tính

Trong hệ thống điều khiển tự động ngày nay, van bi điều khiển điện đang ngày càng được sử dụng phổ biến nhờ khả năng vận hành ổn định, độ chính xác cao và dễ dàng tích hợp với hệ thống điều khiển từ xa. Một trong những yếu tố quan trọng khi lựa chọn van là hiểu rõ chức năng vận hành của van, từ đó lựa chọn đúng loại phù hợp với yêu cầu hệ thống.

Van bi điều khiển điện hiện nay được phân thành hai loại chính theo chức năng điều khiển: ON/OFF (đóng mở hoàn toàn) và Tuyến tính (điều tiết lưu lượng). Việc phân loại này giúp kỹ sư, người vận hành và người mua dễ dàng xác định thiết bị phù hợp nhất cho mục đích sử dụng.

1. Khái quát về van bi điều khiển điện

Van bi điều khiển điện là thiết bị được tích hợp giữa thân van bi (cơ học) và bộ truyền động bằng điện. Khi có tín hiệu điện, van sẽ tự động đóng hoặc mở dòng chảy, giúp kiểm soát chất lỏng hoặc khí đi qua đường ống một cách tự động, chính xác và an toàn.

Van này có thể hoạt động dưới nhiều nguồn điện khác nhau như 24VDC, 220VAC hoặc 380VAC và thường xuất hiện trong các hệ thống như:

Hệ thống xử lý nước, cấp thoát nước

Hệ thống HVAC – điều hòa thông gió

Nhà máy thực phẩm, dược phẩm, hóa chất

Hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC)

Các dây chuyền sản xuất tự động

>>> xem thêm: Van lắp đặt đường ống: Lợi ích sử dụng van bi wonil trong công trình

2. Phân loại van bi điều khiển điện theo kiểu vận hành

Van bi điều khiển điện được chia làm hai loại phổ biến là van ON/OFF và van tuyến tính, mỗi loại có đặc điểm và ứng dụng riêng.

a. Van bi điều khiển điện ON/OFF

Đặc điểm:

Van ON/OFF chỉ có hai trạng thái làm việc: đóng hoàn toàn (0°) hoặc mở hoàn toàn (90°). Nó hoạt động đơn giản theo cơ chế bật/tắt, không có khả năng điều tiết dòng lưu chất.

Cơ chế hoạt động:

Khi nhận tín hiệu điện (thường là tín hiệu số), động cơ quay trục van làm bóng van xoay từ vị trí đóng sang mở (hoặc ngược lại). Quá trình này diễn ra nhanh chóng và chính xác.

Ứng dụng phổ biến:

Các hệ thống không yêu cầu điều tiết lưu lượng, chỉ cần đóng/mở hoàn toàn

Các hệ thống cấp thoát nước tự động, PCCC, các đường ống đơn giản

Ưu điểm:

Đóng/mở nhanh

Giá thành rẻ, dễ tiếp cận

Vận hành đơn giản, ít lỗi kỹ thuật

Nhược điểm:

Không thể điều chỉnh lưu lượng

Không phù hợp với các hệ thống cần kiểm soát chính xác áp suất, nhiệt độ, lưu lượng

b. Van bi điều khiển điện tuyến tính

Đặc điểm:

Van tuyến tính cho phép điều chỉnh góc mở linh hoạt từ 0° đến 90°, từ đó kiểm soát lưu lượng dòng chảy theo tỷ lệ chính xác.

Cơ chế hoạt động:

Van nhận tín hiệu analog (4–20mA hoặc 0–10V) từ bộ điều khiển trung tâm hoặc PLC, và động cơ điện sẽ quay theo mức độ tín hiệu, tương ứng với góc mở mong muốn.

Ứng dụng phổ biến:

Hệ thống cần kiểm soát lưu lượng, áp suất hoặc nhiệt độ chính xác

Dây chuyền xử lý nước, hóa chất, thực phẩm

Các hệ thống điều khiển tự động đa cấp

Ưu điểm:

Điều tiết lưu lượng linh hoạt

Tính chính xác cao, phù hợp với các hệ thống phức tạp

Tích hợp dễ dàng với PLC, SCADA

Nhược điểm:

Giá thành cao hơn van ON/OFF

Tốc độ đóng mở chậm hơn, do phải điều chỉnh theo tín hiệu

Việc phân loại van bi điều khiển điện thành ON/OFF và tuyến tính giúp người dùng hiểu rõ đặc tính và khả năng vận hành của từng loại, từ đó đưa ra quyết định chọn mua phù hợp với hệ thống thực tế.

Nếu hệ thống của bạn chỉ yêu cầu đóng/mở đơn giản, không cần điều tiết lưu lượng – van ON/OFF là lựa chọn kinh tế, hiệu quả.

Nếu hệ thống cần điều khiển chính xác lưu lượng, áp suất hoặc nhiệt độ, van tuyến tính sẽ là giải pháp lý tưởng, dù chi phí đầu tư ban đầu cao hơn.

Việc chọn đúng loại van không chỉ giúp tối ưu hiệu suất vận hành, mà còn tăng tuổi thọ thiết bị và tiết kiệm chi phí bảo trì lâu dài.

>>> Xem thêm: Ưu điểm và nhược điểm của van bi inox Wonil Hàn Quốc